آلودگی هوا و طرح زوج و فرد

یک هفته‌ای هست که بخاطر آلودگی هوا، طرح زوج و فرد رو رعایت می کنم، قبلا هم همینطور بود موقع‌هایی، که هوا آلوده بود، ماشین نمی‌بردم، ولی از وقتی این طرح رو که قرار بود فقط برای روزهای آلوده باشه، یک دفعه همیشگی کردند، بی خیال اجراش شدم، و تقریبا هر روز از ماشین استفاده کردم. شاید، ایران جز معدود جاهایی باشه که به این صورت این قانون اجرا میشه. محدوده ترافیک وجود داره، ولی زوج و فرد، نه!
مهمترین اثرش شاید، همین چیزی باشه که ما امروز توی خیابانهای تهران می بینیم. ترافیک و آلودگی به حد بالایی رسیده، اینقدر که داریم توی دنیا رکورد می زنیم!
حالا چرا طرح زوج و فرد همچین اثری داشته؟
وقتی محدودیت زوج و فرد می‌گذاریم، توی کوتاه مدت خیابانها خلوت می‌شوند، و ما پیش خودمون می‌گیم. عجب طرح خوبی اجرا کردیم. ولی اثرش در بلند مدت برای شهر خیلی گرون تمام می‌شه.
اتفاقی که می‌افته، چیزی شبیه به این است که:
اولش توی محدوده زوج و فرد خودرو ها کم می‌شه و خیابونها خلوت می شوند، و یک عده خوشحال می‌شوند و پیش خودشون می‌گویند چه خوب. در طرف مقابل ما یک عده رو داریم که احتیاج دارند یا دوست دارند، هر روز از خودرو شخصیشون استفاده کنند و ما مجبورشون کردیم که یک روز در میان از خودروهاشون استفاده کنند.
اولش همه مجبور می شن‌این قانون رو اجرا کنند. بعد از مدتی گروهی که قبلا از خودرو شخصی استفاده می کردند، خسته می شوند و دنبال راه حل می گردند.
یک گروه از آدمها که اینجا ما اسمشون رو گروه 1 می‌گذاریم، بعد از مدتی مسیر حرکت رو عوض می‌کنند، برای این کار محل کارشون رو عوض می‌کنند، یا محل خریدشون و یا ... خلاصه بازم مثل قبل از خودرو شخصیشون استفاده می‌کنند.
گروه 2 که شاید آدمهای ماجراجویی باشند، به مرور راههای گریز رو پیدا می کنند، و دوباره مثل قبل هر روز با خودرو شخصیشون وارد محدوده می شوند.
گروه 3 که معمولا یا پولدارتر از گروه 2 هستند یا مثل گروه دوم ماجراجو نیستند و مثل گروه یک نمی‌توانند محل کارشون رو عوض کنند و از طرفی احساس نیاز به خودرو می‌کنند که هر روز با خودرو شخصی وارد محدوده بشوند، معمولا یا برای خودشون یک ماشین دیگه می‌خرند، یا به اسم همسر یا بچه‌هاشون. اینجوری یک روز با ماشین خودشون وارد محدوده می‌شوند، یک روز هم با ماشین خانم یا بچه‌هاشون. خانم و بچه‌ها هم خوشحال هستند، چون حالا یک ماشین دیگه توی خانه هست، و اونها می‌توانند از اون در خارج محدوده استفاده کنند.

حالا مدتی از اجرای طرح گذشته (مثلا چند سال)، بیاییم ببینیم با اجرای این طرح چه اتفاقی برای شهر می‌افته.
گروه اول و دوم، ماشینهای خودشون رو حفظ کردند و تقریبا هر روز از آن استفاده می‌کنند. گروه سوم هم نه تنها خودرو خودش رو حفظ کرده، بلکه یک خودرو جدید هم به اون اضافه کرده. اگر به این 3 گروه، خانواده‌هایی که خودرو نداشتند و حالا خودرو خریدن رو اضافه کنیم می‌بینیم که:
در بلند مدت تعداد خودرو بیشتری در کل شهر حرکت می‌کنه و در داخل محدوده زوج و فرد هم دیگه مثل اوایل اجرای طرح، خلوت نیست و ترافیک سنگینی رو می بینیم.
ابزارمون رو هم از دست دادیم و اگر روزی با اجرای این طرح شهر خلوت می‌شد، دیگه الان با اجرای اون هیچ خلوتی رو نمی بینیم. حتی وقتی طرح رو به کل شهر گسترش می دهیم، درسته ترافیک سبکتر شده، ولی خب باز نسبت به قبل خیلی شلوغتر هست، اینقدر که شهر نتونه نفس بکشه!

حالا می‌شه دید که چرا طرحی که روزی باعث کاهش آلودگی هوا بوده، حالا می‌تونه اثر دیگری داشته باشد!